"Speed of Sound" là một ca khúc được viết dựa trên âm điệu của piano. Những ưu điểm của ca khúc là một loạt phần riff của keyboard được sắp xếp công phu, tỉ mỉ và một phần điệp khúc ồn ã nhưng ít ngân nga,[6] trong đó ca khúc được xây dựng trên một phần nhịp trống đồ sộ và một phần điệp khúc chịu ảnh hưởng lớn của synthesizer, bao gồm cả phần đảo tăng nhịp phách. Ca khúc được viết ở giọng La trưởng.

Ca từ trong ca khúc khá khó hiểu, các dòng kết thúc lặp lại của đoạn thứ ba nhấn mạnh về tín ngưỡng và đức tin: "Nếu bạn thấy nó thì bạn đã hiểu / a, khi bạn thấy nó thì bạn sẽ hiểu" ("If you could see it then you'd understand/ah, when you see it then you'll understand"), và, "Một vài điều mà bạn phải tin / những điều khác như những câu đố làm tôi bối rối" ("Some things you have to believe/others are puzzles puzzling me"). Dòng thứ tư trong đoạn thứ hai ám chỉ đến việc vị trí của bản thân trong thế giới rộng lớn: "Tôi sẽ đứng đây trong bao lâu nữa / với đầu mình bị kẹt dưới cát" ("How long am I gonna stand/with my head stuck under the sand").

Trong bài nhận xét về X&Y, Bill White của tờ Seattle Post-Intelligencer đã chỉ ra "những sự tinh tuý đầy sáng tạo... một cách chậm rãi" khi so sánh với "các giai điệu của cả Jeff Buckley ('Last Goodbye') và Keane ('Everybody'Changing').[7]